Όλοι βιώνουμε αλλαγές στην πορεία της ζωής μας. Άλλοι σε μικρότερο και άλλοι σε μεγαλύτερο βαθμό. Τίποτα στη ζωή δεν είναι δεδομένο και δεν παραμένει για πάντα σταθερό. Όλα μπορούν να μεταβληθούν, να ανατραπούν από τη μια στιγμή στην άλλη. Οι αλλαγές μπορούν να αφορούν σε όλους τους τομείς της ζωής μας (διαπροσωπικές σχέσεις, οικογενειακό και εργασιακό περιβάλλον).
Ορισμένες αλλαγές εξαρτώνται καθαρά από εμάς και τις επιλογές μας, ενώ άλλες είναι αποτέλεσμα των αποφάσεων που λαμβάνουν οι γύρω μας, ωστόσο έχουν σημαντικό αντίκτυπο και στη δική μας ζωή. Επομένως, θα μπορούσαμε να πούμε πως οι αλλαγές εξαρτώνται από εσωτερικούς και εξωτερικούς –περιβαλλοντικούς παράγοντες.
Οι αλλαγές που καθορίζονται από εμάς έχουν άμεση σχέση με τα βιώματα της παιδικής μας ηλικίας, την προσωπικότητα που διαμορφώσαμε, την ιδιοσυγκρασία, τον τρόπο σκέψης, τις επιθυμίες, τους στόχους, τις προσδοκίες και τις φιλοδοξίες μας.
Οι αλλαγές, τις οποίες έχουμε τη δυνατότητα να προγραμματίσουμε εμείς, μπορεί να μας προκαλούν ικανοποίηση και να αντλούμε πραγματική ευχαρίστηση μέσα από αυτές. Τέτοιου είδους αλλαγές για παράδειγμα, μπορεί να είναι η ανακαίνιση του σπιτιού μας, η αντικατάσταση του παλιού μας αυτοκινήτου με ένα καινούργιο, η αλλαγή στοιχείων της αρεσκείας μας στην εμφάνισή μας, η συμβίωση με τον σύντροφό μας, η δημιουργία οικογένειας, η μετάβαση σε ένα άλλο μέρος λόγω σπουδών κ.ά.
Οι πιο επώδυνες αλλαγές είναι αυτές που καθορίζονται από τις πράξεις και τον τρόπο δράσης σημαντικών προσώπων στη ζωή μας και στις οποίες η παρέμβαση και η δική μας βούληση δεν έχουν ιδιαίτερη βαρύτητα.
Για παράδειγμα, αλλαγές σαν αυτές που περιγράφουμε παραπάνω, μπορεί να είναι ο χωρισμός των γονέων και όλα όσα συνεπάγεται ένα διαζύγιο για τον ψυχισμό ενός παιδιού (μετακόμιση σε άλλο σπίτι, αποχωρισμός οικείων προσώπων, αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος κ.ά), η περικοπή στο μισθό ενός ατόμου ή η απόλυση από την εργασία του, που αναγκάζει κάποιον να προσαρμόσει τον τρόπο ζωής του σύμφωνα με τα νέα δεδομένα, αναγκαστική μετακόμιση σε μια άλλη πόλη λόγω επαγγελματικών υποχρεώσεων κ.ά. Ανάλογα με τη φάση ζωής που διανύει κάποιος όταν βιώνει τέτοιου είδους αλλαγές (π.χ. άγαμος, έγγαμος με παιδιά), η αλλαγή ασκεί διαφορετική επιρροή στη ζωή του.
Στη σημερινή εποχή, λόγω της οικονομικής κρίσης και της ραγδαίας αύξησης της ανεργίας, έχει αλλάξει ριζικά η ποιότητα της ζωής και η καθημερινότητα του μεγαλύτερου ποσοστού του κόσμου, καθώς πολλές οικογένειες στερούνται ακόμη και τα απαιτούμενα για την επιβίωση υλικά αγαθά, αδυνατούν να ανταπεξέλθουν και να καλύψουν βασικές ανάγκες τους και λειτουργικά έξοδα, οι νέοι άνθρωποι εγκαταλείπουν τη χώρα τους για να αναζητήσουν μια καλύτερη τύχη στο εξωτερικό και γενικότερα ο σύγχρονος άνθρωπος, δεν είναι πλέον σε θέση να διαχειριστεί το «τσουνάμι» των αλλαγών και να αντιμετωπίσει τα πολλαπλά μέτωπα που πλήττουν στην καθημερινότητα σφαιρικά τον ίδιο και τα σημαντικά για αυτόν πρόσωπα.
Το κύμα των αλλαγών που έφερε μαζί της η οικονομική λαίλαπα, σε συνδυασμό και με άλλους παράγοντες, έχουν προκαλέσει αύξηση κρουσμάτων βίας, παραβατικότητας και εγκληματικότητας, εξαφανίσεις, έξαρση των αυτοκτονιών, επιδείνωση των ψυχικών διαταραχών και ένα γενικότερο κλίμα ανασφάλειας, απογοήτευσης, φόβου και αγωνίας για το μέλλον.
Εκτός από τις αλλαγές που αναφέραμε, υπάρχουν και οι πολύ ξαφνικές, οι αναπάντεχες αλλαγές στη ζωή, που προκαλούν εσωτερικό πόνο , βαθειά θλίψη, θυμό , καθώς και άλλα αρνητικά συναισθήματα και τις οποίες είναι δύσκολο και χρονοβόρο για κάποιον να τις αποδεχτεί και να προχωρήσει μπροστά με υγιή και ισορροπημένο τρόπο. Τέτοιες αλλαγές είναι ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου και η χρόνια και σοβαρή ασθένεια του ίδιου του ατόμου ή ενός μέλους της οικογένειάς του.
Οι αλλαγές, θετικές ή αρνητικές, ήπιες ή πιο έντονες, αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας. Ο καθένας από εμάς είναι ως γνωστό μοναδικός, έχει αναπτύξει διαφορετικό βαθμό ψυχικής ανθεκτικότητας και έτσι αντιδρά σε κάθε αλλαγή με τον δικό του ιδιαίτερο και ξεχωριστό τρόπο. Άλλοι άνθρωποι αντιδρούν πιο ψύχραιμα και είναι πιο προσαρμοστικοί και άλλοι χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να ανακτήσουν το ρυθμό της ζωής τους με βάση τα καινούργια γεγονότα και δεδομένα, με αποτέλεσμα να νιώθουν πολύ άσχημα, να ταλαιπωρούνται ψυχικά οι ίδιοι και να κλονίζονται οι διαπροσωπικές τους σχέσεις.
Ένας από τους λόγους που πολλοί δεν είναι δεκτικοί στις αλλαγές, ακόμη και αυτές με θετικό πρόσημο, είναι το γεγονός πως είναι εγκλωβισμένοι στο καβούκι της συνήθειας και της ρουτίνας και νιώθουν μεγάλη ανασφάλεια όταν πρόκειται να βιώσουν την οποιαδήποτε αλλαγή. Οι συγκεκριμένοι άνθρωποι ακόμη και όταν δεν αντλούν ικανοποίηση από τον τρόπο ζωής τους, δεν τολμούν να προσπαθήσουν να αλλάξουν την κατάσταση προς το καλύτερο και θεωρούν πως κάτι τέτοιο είναι μεγάλο ρίσκο, φοβούμενοι πως ο αέρας της αλλαγής θα τους παρασύρει.
Ένας άλλος λόγος που δυσχεραίνει κάποιους στο να αποφασίσουν να προβούν σε αλλαγές στη ζωή τους, είναι η χαμηλή αυτοεκτίμηση που σχετίζεται με την σκέψη πως θα αποτύχουν και ο φόβος της αρνητικής κριτικής και της απόρριψης από τους γύρω τους.
Όταν κάποιος βρίσκεται σε αδιέξοδο, ταλαντεύεται, βασανίζεται μέσα του και δεν είναι σε θέση να δεχτεί μια αλλαγή που προέκυψε στη ζωή του, καλό είναι να μη διστάσει να ζητήσει βοήθεια από έναν ειδικό ψυχικής υγείας. Μέσα από τη διαδικασία της εσωτερικής του αναζήτησης , θα κατορθώσει να εκφράσει τα συναισθήματά του, να κατανοήσει πως σχετίζονται αυτά που νιώθει με τις αλλαγές στη ζωή του, να ενδυναμώσει την πίστη στον εαυτό του, να μάθει να σκέφτεται και να δρα με εναλλακτικούς, πιο ωφέλιμους τρόπους, και να είναι σε θέση όταν κλείσει τον κύκλο της αυτογνωσίας του, να μεταβαίνει πιο ομαλά και πιο θετικά σε μια νέα κατάσταση που ανακύπτει στη ζωή του.
Μην ξεχνάμε πως κάθε αλλαγή αποτελεί ένα μάθημα, μια πρόκληση και μια ευκαιρία να βελτιωθούμε, να εξελιχθούμε ως άνθρωποι και να γνωρίσουμε καλύτερα τον εαυτό μας. Εάν αρχίσουμε να βλέπουμε τις αλλαγές από μια πιο θετική οπτική γωνία, θα κατορθώσουμε να τις ενσωματώσουμε με μεγαλύτερη ευκολία στην καθημερινότητά μας και θα αποφορτιστούμε από τις τοξικές σκέψεις που δεν μας επιτρέπουν να απολαύσουμε τη ζωή.